Dit artikel verscheen ook als column bij Admanager.
Dat vindbaarheid belangrijk is en moeilijk, beschreef ik in Vindbaarheid (findability): wat je niet vindt, kun je niet gebruiken”.

Daarin ging het over de betekenis en de moeilijkheid van vindbaarheid. Een ander belangrijk aspect van vindbaarheid is de meetbaarheid ervan. Hoe weet je of een product op je website vindbaar is? Hoe meet je of een website een betere vindbaarheid biedt na bijvoorbeeld usability verbeteringen? Ik wil hier een aantal tips geven voor het meten van vindbaarheid binnen een website, dus het meten van scores in zoekmachines buiten de website blijft even achterwege.

Statistieken zijn voor veel organisaties een struikelblok. Als al duidelijk is wat wordt gemeten en wat de betekenis ervan is, moet nog besloten worden welke data op welke manier geanalyseerd moet worden. En wat er vervolgens mee kan worden gedaan.

Een aantal ideeën om de vindbaarheid van informatie op je website te meten:

1. Als iemand hetzelfde doel bereikt in minder tijd en met minder klikken…Lengte van bezoek en aantal bekeken pagina’s
   Vaak wordt het aantal pagina’s dat een website bezoeker bekijkt gemeten. Als hij veel pagina’s bekijkt, was hij geïnteresseerd in de website, dus hoe meer pagina’s hoe beter. Datzelfde geldt voor de duur van het bezoek. De bezoeker heeft gemiddeld wel 162 seconden ons logo in beeld gehad, dus dat is beter dan de 147 seconden van vorige maand.

   Maar als de bezoekers nu eens dezelfde conversie (een verkoop, inschrijving, of welk doel dan ook) bereiken in minder tijd? Door minder pagina’s te bekijken? Zou die bezoeker dan niet meer tevreden zijn? En meer geneigd terug te komen en de site aan te raden aan vrienden?

   Waarschijnlijk wel. Als iemand hetzelfde doel bereikt in minder tijd en met minder klikken, is de vindbaarheid van de conversie-informatie waarschijnlijk hoger. En dan haal je dus een hogere conversie ratio.

2. Bezoekers paden
   De betere statistische paketten kunnen bezoekerspaden laten zien. Welk pad volgt een bezoeker door de website, en welke trends komen hierin terug? Het ideale bezoekerspad leidt in zo min mogelijk stappen naar conversie.

   Belangrijke indicatoren van slechte vindbaarheid kunnen gezocht worden in die bezoekerspaden. Als in een pad vaker dezelfde pagina terug komt, betekent dat de tussenliggende pagina’s niet de gewenste informatie bevatten. Het is belangrijk hierbij de hiërarchische structuur van de website in de gaten te houden. Vooral de overgang van algemene naar diepere informatie en weer terug, geeft aan dat er gericht gezocht wordt, maar misschien niet gevonden.

   Daarnaast is de laatste pagina vaak een pagina die de bezoeker eigenlijk liever direct had willen bereiken. Over het algemeen gaan gebruikers namelijk lang door met zoeken, als ze denken dat de informatie ergens te vinden zou moeten zijn. Het is dan dus belangrijk om de vindbaarheid van dat laatste pad/ pagina te vergroten. Als startpunt kan dan de eerste pagina in de sessie van die gebruiker genomen worden. Als je op die pagina de vindbaarheid van de informatie van de laatste pagina vergroot, is de kans groter dat bezoekers direct het goede pad kiezen.

3. De beste exit-pagina is de “bedankt voor uw aankoop”-paginaExit-pagina’s
   Exit pagina’s zijn pagina’s waar bezoekers de site verlaten. De beste exit-pagina is de “bedankt voor uw aankoop”-pagina. Alle andere pagina’s willen we liever niet als exit-pagina terug zien komen. Pagina’s die toch veel als exit gebruikt worden, hebben een slechte informatie structuur. Op die pagina’s is de vindbaarheid van informatie die de gebruiker verwacht had, kennelijk niet groot genoeg.
4. Lengte bezoek per pagina
   Vaak worden ze “bouncers” genoemd. Bezoekers die minder dan 5 tot 10 seconden op een webpagina blijven. Als dat vaak gebeurt op dezelfde pagina’s, kun je er vanuit gaan dat bezoekers op die pagina’s niet kunnen vinden wat ze wilden. Deze informatie moet je wel combineren met de bezoekerspaden. Het kan natuurlijk zo zijn dat een bezoeker juist wel zijn weg vindt, en daardoor snel verder klikt.

   Helaas is het ook weer zo, dat een bezoeker die juist lang op een pagina blijft, daar blijft omdat ie niet kan vinden waar hij anders heen moet. Zoals altijd is het dus vooral van belang de achtergrond van statistieken te analyseren. Statistieken zijn de grootste leugenaars, zegt de Chinese wijsheid.

   Statistieken geven je slechts een goed idee waarnaar je moet kijken. Dat kijken moet je vervolgens dus wel grondig doen…
   Overigens speelt de download snelheid van websites hier ook een rol bij.

5. Zoekmachine
   In dit geval vooral de zoekmachine op je eigen website. De zoekopdrachten die gebruikers daar invullen, zijn kennelijk niet direct goed vindbaar. Er zijn een aantal dingen die je in ieder geval zou moeten opslaan:
   • De exacte zoekopdracht
   • Het tijdstip van zoeken
   • De pagina waarvanaf werd gezocht.
     Uiteraard heb je op elke pagina een zoekfunctie staan, het liefst in de vorm van een invulveld met een simpele knop.
   • Eventuele geavanceerde opties.
     En als extraatje de opties die zijn ingevuld, in het geval er een “uitgebreide” zoekfunctie is.

   Als je deze data bekijkt, is het een peuleschil de vindbaarheidsproblemen te doorzien. Dit is iets moeilijker wanneer je voor je website een externe zoekmachine zoals Google gebruikt. Google houdt deze data niet voor je bij. Statistische pakketten als Prophet kunnen dit weer wel, door middel van javascript dat afvangt wat er door de gebruiker wordt ingetypt. Zoekmachines die onderdeel zijn van een groter CMS hebben deze mogelijkheid niet altijd. Maar wat niet is, kan gebouwd worden…

   Meer over zoekmachines en vindbaarheid.

De bottom line van vindbaarheid

Hopelijk maakt dit de uitdaging van vindbaarheid wat tastbaarder. Bottom line is zoals altijd: verplaats je in de gebruiker van de website. Probeer te achterhalen hoe zij zich gedraagt en waarom.

Combineer statistieken met elkaar op basis van sessies, als je statistisch pakket dat kan. Want als je alleen naar algemene cijfers kijkt, kun je niet het gedrag van individuele bezoekers analyseren.

Andere ideeën voor het meetbaar maken van vindbaarheid zijn van harte welkom in de reacties!