Bruce Tognazzini begon zijn carrière in 1978 bij Apple als oprichter van de Human Interface Group. Hij bleef daar 14 jaar, kwam bij Sun Jakob Nielsen tegen en nu is hij een van de collega’s van Nielsen en Norman bij de NNgroup. Recent presenteerde Steve Jobs de Apple iPhone als een revolutionaire mobiele telefoon, PDA en iPod in een. Tognazzini lijkt dus een geschikte goeroe om eens goed los te gaan op de usability van de iPhone… Want iets kan wel revolutionair zijn, maar is het ook te gebruiken? Of is de iPhone zo goed dat alle andere mobiele telefoons hetzelfde zullen gaan werken in de toekomst?

Tognazzini begint met een kleine geschiedenis van de interface van mobiele telefoons, en van de “multi-touch interface”. Dat laatste is de mogelijkheid, die de iPhone ook heeft, om met bijvoorbeeld twee vingers tegelijk een touch screen te bedienen. Dat is op zich niet revolutionair, maar het gebruik ervan in een mobiele telefoon natuurlijk wel. Het plaatje hiernaast komt uit een boek van Tognazzini uit 1996… Smart guy, huh!

Tognazzini is kritisch over de mate waarin Apple innoveert, maar geeeft ze wel “credit” voor het samenvoegen van features die nog niet gebruikt werden in de telecomindustrie:

The origins of these bits and pieces, however, is not what’s important about the iPhone. What’s important is that, for the first time, so many great ideas and processes have been assembled in one device, iterated until they squeak, and made accessible to normal human beings. That’s the genius of Steve Jobs; that’s the genius of Apple.

It’s also speaks to the limited vision of the cell phone industry. Exactly why have we never had random-access voicemail on cell phones? We’re talking about hand-held devices with more computer power than the Apollo spacecraft that took us to the moon. We’re talking about devices with screens of more than sufficient resolution. Could nobody think of displaying the messages?

De usability overwegingen die ik de moeite waard vind:

Geen toetsen: alleen touch-screen

Op het eerste gezicht lijkt het logisch: de enige toetsen op de iPhone zijn digitaal. Ze zitten dus alleen virtueel op het touchscreen, waardoor ze ook softwarematig veranderd kunnen worden. Geniaal, want zo kun je het ene moment een normaal numeriek toetsenbord gebruiken, en het andere een compleet QWERTY of ander toetsenbord.

Maar wat doe je als je de telefoon wilt bedienen zonder er aandachtig naar te kijken? Heb je wel eens een ervaren SMS’er bekeken? Die zien hun telefoon niet eens als ze een SMS schrijven. Dat kan dus niet met de iPhone, want je kunt nooit voelen welke toets je wanneer indrukt.

Dit feedback probleem (je krijgt geen aanraak-feedback) kon wel eens een killer zijn voor de iPhone. Als je het apparaat bekijkt op een video merk je dit niet. Maar als je het echt elke dag gebruikt, merk je misschien pas hoe lekker het is om te voelen wanneer je een toets indrukt.

iPhone’s batterijduur

Misschien niet direct door iedereen gezien als een usability issue, maar de iPhone doet het maar 5 uur op een batterij. Vergeleken met de meeste telefoons is dat een belachelijk korte tijd. De batterij is verder niet te verwisselen, dus als je onderweg bent heb je gewoon pech. Dit is een enorm usability probleem, waarvoor niet echt een oplossing voorhanden lijkt.
Update (29-05-2007): Deze info is niet correct, zie reactie onder dit artikel.

Verticaal of horizontaal vasthouden

Als je de iPhone anders in je handen houdt, dus van verticaal (om te bellen) naar horizontaal (om foto’s te bekijken), draait het beeldscherm met je mee. Dit is heel erg handig en wederom vreemd dat Apple hier alle concurrenten mee om te oren kan slaan. Canon heeft dit al jaren in zijn camera’s zitten, maar in een smartphone of andere handheld is het nog niet gebruikt, gek genoeg.

Ik vind dit een van de mooiste features van de iPhone, omdat het de usability enorm verbetert maar toch compleet onzichtbaar is. Het grijpt in in een van de meest basale handelingen (“vasthouden”) en maakt die ervaring direct makkelijker.

Random access voicemail

Tognazzini is hier helder over: “It’s about time”. Als je veel voicemail krijgt is het erg vermoeiend om bericht voor bericht alles af te luisteren, voordat je weet wat er allemaal in je voicemail box zit. Moet je eens voorstellen als je dat bij je e-mail ook hebt… Op de iPhone is het mogelijk je voicemail als e-mail te bekijken, dus voordat je ze beluistert (zie het plaatje)

Bedenk wel dat dit alleen mogelijk is bij verregaande samenwerking tussen Apple en de telecom provider (Cingular in de VS). Ik denk niet dat we hoeven te verwachten dat dit in Nederland voor de tweede helft van 2008 mogelijk is.

Inkomende berichten op verschillende plekken

Iets dat Apple heeft laten liggen, is wat de iPhone juist zou moeten doen: integreren van verschillende applicaties. Het gebruik van e-mail, SMS en voicemail is nog steeds compleet gescheiden. Over instant messaging heeft hij het nog niet eens, maar ook dit zal los staan van de andere inkomende berichten.

Het zou natuurlijk logisch zijn om in 1 scherm alle inkomende berichten te kunnen zien, en beheren. Nu moet je ze een voor een bekijken, een gemiste kans…

Conclusie: Eerst gebruiken, dan geloven!

De iPhone biedt aardig wat nieuws (al dan niet recylcled). Maar met al die nieuwe features is het wel afwachten hoe het gebruik ervan is. Tot nu toe zijn er nog geen iPhones in gebruik beschreven, in juni zouden de eerste iPhones de Amerikaanse markt op moeten komen. Ik ben heel benieuwd hoe de reviews na de eerste week gebruik zullen zijn…

Via Tweakers.net en Ars Technica.